مقاوم سازی
( طرح مقاوم سازی ، اجرای مقاوم سازی ، تماس : 09125434750 )مقاوم سازی
( طرح مقاوم سازی ، اجرای مقاوم سازی ، تماس : 09125434750 )
پیش بینی زلزله
یک محقق هلندی به نام فرانک هوگربیتس با استفاده از فرضیه نیروی جاذبه حاصل از همترازی زمین و اجرام آسمانی ، سه روز پیش از زلزله ویرانگر در جنوب ترکیه ، وقوع این زلزله را پیش بینی نمود که با واکنش های مختلف توسط زلزله شناسان روبرو گردید.قابل ذکر است که این اولین پیش بینی توسط بشر قبل از وقوع زلزله های ویرانگر نیست .قبل از توضیح در مورد این پیش بینی به توضیح مختصر و کلی در مورد زلزله و نحوه پیش بینی آن پرداخته میشود.زلزله یا زمین لرزه ، ناشی از لرزش و جنبش پوسته زمین است که باعث ایجاد خسارت فراوان جانی و مالی میشود.زلزله شناسان کماکان در پی یافتن ابزار و تکنیک های نوین در پیش بینی زلزله هستند.مشاهدات و تجربیات قبل از وقوع زلزله های گذشته مانند تغییر در تراز سطح و دمای آب های زیرزمینی ، رصد و پایش گسل های فعال و غیر فعال توسط زلزله شناسان با استفاده از ابزارهای پیشرفته مهندسی زلزله و سایر روشهای پذیرفته شده توسط پژوهشگاه های زلزله در سراسر جهان مبنای پیش بینی زلزله قرار گرفته اند.همترازی اجرام آسمانی با زمین میتواند سبب ایجاد زمین لرزه در کره زمین شود؟ آیا با محاسبه زمان همترازی سیاره ها با زمین میتوان به پیش بینی زلزله اقدام نمود ؟ این دانشمند هلندی ، فرانک هوگربیتس ، اقدام به پیش بینی زلزله در مناطق مختلف جهان نموده است.راهکار این دانشمند هلندی در پیش بینی زلزله استفاده از قانون تاثیر نیروی جاذبه حاصل از همترازی زمین و اجرام آسمانی ، بر مناطق لرزه خیز زمین میباشد.به زبان ساده تر این دانشمند معتقد است هم ترازی زمین با سایر سیارها باعث ایجاد نیروی جاذبه کافی برای فعال شدن گسل ها در بعضی مناطق خاص از زمین میشود. نکته مهم در رد یا قبول این فرضیه اینست که نیروی جاذبه به تنهایی نمی‌تواند دلیل گسیختگی گسل ها و ایجاد زلزله شود و حرکت و اندرکنش بین صفحات تکتونیک که دلیل گسیختگی گسل ها و وقوع زلزله میباشد را نمی توان صرفا به یک عامل محیطی یعنی نیروی جاذبه حاصل از همترازی زمین و اجرام آسمانی ربط داد.این پژوهشگر هلندی یااز سایر ابزارهای پذیرفته شده پیش بینی زلزله که از بیان آنها خودداری میکند استفاده مینماید و یا صرفا از تاکتیک پیش گویی و حدس رندوم استفاده مینماید. از سالها قبل برخی و نه همه دانشمندان برای پاسخ دادن به دلیل اتفاق افتادن اغلب زلزله ها در هنگام شب ، به بالا آمدن آب دریا ها به دلیل کشش سطحی ماه(پدیده مد) یا همان نیروی گرانش ماه در شب اشاره میکردند و معتقد بودند به دلیل نیروی گرانش ماه و تاثیر آن بر تغییرات تنش وارده بر گسل ها ، اغلب لغزش گسل ها و در نتیجه وقوع زلزله ها در شب اتفاق می افتند.گرچه این نظریه تاثیر گرانش ماه بر زمان اتفاق افتادن زلزله در شب یا روز مخالفان و موافقان بسیاری دارد ولی بنظر می‌رسد فرانک هوگربیتس دانشمند هلندی با پذیرفتن تاثیر نیروی جاذبه در لغزش گسل ها و در نتیجه وقوع زمین لرزه ، علاقمند به اثبات تاثیر نیروی جاذبه حاصل از همترازی زمین و اجرام آسمانی بر وقوع زمین لرزه میباشد.ولی در حقیقت به لحاظ علمی و تجربی پیش بینی زلزله به سه دسته پیش بینی بلند مدت ، پیش بینی میان مدت و پیش بینی کوتاه مدت قابل دسته بندی میباشد.پیش بینی بلند مدت زلزله به پیش بینی وقوع زلزله سالها قبل از اتفاق افتادن و پیش بینی میان مدت زلزله به پیش بینی وقوع زلزله ماه ها قبل از وقوع و پیش بینی کوتاه مدت زلزله به پیش بینی زلزله یک هفته و یا چند روز قبل از اتفاق افتادن اطلاق میشود.زلزله شناسان با توجه به تاریخچه وقوع زلزله در یک منطقه نسبت به پیش بینی بلند مدت زلزله اقدام مینمایند برای مثال اگر در سال ۵۰۰ میلادی ، سال ۱۰۰۰ میلادی و سال ۱۵۰۰ میلادی در شهر تهران زلزله اتفاق افتاده باشد ، زلزله شناسان پیش بینی میکنند که هر ۵۰۰ سال در شهر تهران زلزله اتفاق می افتاد و دوره بازگشت ۵۰۰ ساله را بعنوان معیار پیش بینی بلند مدت زلزله در شهر تهران در نظر میگیرند.در پیش بینی کوتاه مدت زلزله ، زلزله شناسان با توجه به تجارب زلزله های گذشته نسبت به پیش بینی کوتاه مدت زلزله اقدام مینمایند. مستندات و شواهد موجود چند روز قبل از اتفاق افتادن زلزله های ویرانگر سابق مانند زلزله بم حاکی از شواهد زیر میباشد.
۱-فرار حیوانات از ناحیه زلزله و یا تغییر جنب و جوش در حیوانات
۲- تغییر در تراز سطح ، میزان مواد شیمیایی و دما در آب های زیرزمینی مانند چاه های آب.
۳-تغییر ناگهانی دمای هوا در ناحیه زلزله به میزان بیش از پنج تا پانزده درجه سانتیگراد
۴-استشمام بوی نامطبوع در هوای ناحیه اتفاق افتادن زلزله
5-مشاهده نورهایی با منشا نامشخص در آسمان
نتیجه گیری : حرکت و اندرکنش بین صفحات تکتونیک که عامل لغزش گسل ها و ایجاد زلزله میباشد را صرفا نمیتوان ناشی از نیروی جاذبه حاصل از همترازی زمین و اجرام آسمانی دانست و این محقق هلندی به نام فرانک هوگربیتس در کنار این فرضیه یا از سایر روشهای پذیرفته شده و ابداعی پیش بینی زلزله که از بیان آنها خودداری میکند استفاده مینماید که به نظر نگارنده محتمل ترین حالت میباشد و یا برای جلب توجه همگانی به خود و موسسه مطالعاتی که در آن کار میکند از راهکار حدس و پیش گویی رندوم استفاده میکند که مقداری غیر محتمل میباشد.
نویسنده : روح اله اسدی ، کارشناس ارشد سازه